تاریخچه شبکه های اجتماعی در ایران

در گذشته نه چندان دور خبری از اینترنت و شبکه های اجتماعی در ایران نبود و اخبار در صدر رسانه های برتری مثل روزنامه و مجلات قرار داشت. زندگی ها لاکچری نبودند و البته حاشیه ای هم آن چندان نبود. امروز با وجود شبکه ای بزرگ از اینترنت فرهنگ یا اقتصاد یک کشور را می توان توسط دولت های بزرگ با برنامه ریزی هدف گرفت.

اینترنت تاثیر بالایی در زندگی بشر داشته و با استفاده درست زنذگی آسان و ارتباطات بی نظیر شده اند اما زیرساخت های آموزشی و فرهنگی استفاده از شبکه های اجتماعی  در ایران ما دچار نقص هایی می باشد که باید از سر آن بگذریم و به ادامه مقاله جالب خود بپردازیم.

مرور تاریخ شروع شبکه های اجتماعی در ایران 

در گذشته ای نه چندان دور وب و کاربران ایرانی آن طور دیگری از این فضا استفاده می کردند. نرم افزارها و شبکه های اجتماعی دیگری بر روی بورس بودند که هم اکنون بسیازی از آنان به خاطره ها پیوسته اند.

اینترنت در سال ۱۳۷۳ وارد ایران شد ، از آن موقع تاکنون اتفاقات بسیاری رقم خورده است . کاربران هر روز بیشتر شده اند و استفاده از وب آسان تر شده است. دیگر کسی با آن خطوط کند و آن صدای خاطره انگیز دایال آپ به چت روم های یاهو مسنجر و نیم باز نمی رود. (اگه اینارو یادته پس باید الان بری ازدواج کنی 🙂 )

در ادامه مهمترین مسنجرهایی که ایرانیان از آن ها استفاده می کردند را مرور خواهیم کرد . شاید مرور این خاطرات در این مقاله برای شما جالب و خواندنی باشد.

یاهو مسنجر

محبوب ترین مسنجر ایرانی ها برای دهه ها ۶۰ و ۷۰ که دیگر خبری از آن با گروه های معروف خودش نیست، در این مسنجر کسی با کسی بحث و جدال نمی کرد، شایعه پراکنی موجود نبود و تنها افراد بصورت سالم و یک کار جدید با یکدیگر ارتباط برقرار می کردند. برای اتصال هم یک کارت اینترنت کافی بود تا صدای دایال آپ را هم از ترس متوجه نشدن دیگر افراد خانه کم کنیم. اکنون یاهو مسنجر چندسالی می شود که از طرف یاهو جمع آوری شده است و کاربری عضو این پیام رسان محبوب و دوست داشتنی نیست و چراغ یاهو برای همیشه خاموش شده است.

اون اوائل استفاده از ایموجی تو یاهو‌مسنجر یکی از سخت‌ترین کارها بود، یعنی ایموجی رو باید می‌ساختی.

می‌زدی D: اینتر می‌زدی می‌شد: ?

مثلا اگه گل رز درست می‌کردی که خیلی خفن بودی.

یکی زنبور می‌فرستاد دیگه خدا بود. می‌گفتیم تو رو خدا بگو چیا رو زدی شد زنبور!

نیم باز

پیام رسان نیم باز در اوایل برای نسخه های جاوا در گوشی موبایل عرضه شده بود و طرفداران زیادی هم داشت، این پیام رسان با قابلیت پیدا کردن افراد بصورت شانسی و شروع به چت با آن ها قابلیت جالبی داشت. بعدها نسخه ویندوز این پیام رسان هم ارائه شد و رقیب جدی برای یاهو مسنجر شناخته می شد تا به امروز که نیم باز که ۱۵۰ میلیون کاربر در ۲۰۰ کشور دارد، نیم باز هنوز هم برای اندروید، تبلت ها و رایانه ها فعال است و در برخی از کشورهای دنیا از آن استفاده می نمایند. این پیام رسان در ایران فیلتر می باشد.

فیسبوک

فیسبوک را می توان پادشاه شبکه های اجتماعی دانست، وقتی فیسبوک از سال ۲۰۰۴ فعالیت خود را آغاز کرد، ایرانیان بسیاری به سمت آن رفتند که اکثر آن ها هم از قشر دانشجو بودند. فیسبوک در اوایل بین ایرانیان محبوب ترین شبکه اجتماعی بود، فیسبوک تا سال های ۲۰۱۱ در بین ایرانیان اولین شبکه اجتماعی بود تا اینکه سرو کله گوشی های هوشمند و شبکه های اجتماعی پر سر و صدا پیدا شد.

فعالیت فیس‌بوک در ایران فراز و نشیب‌های زیادی داشته‌است. فیس‌بوک قبل از سال ۱۳۸۸ دو بار فیلتر و دوباره آزاد شده بود؛ ولی پس از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ دوباره فیلتر شد. گرچه فیسبوک فیلتر بود، ولی با این وجود افراد زیادی از آن استفاده می کردند. افراد در فیسبوک گروه های فعالی داشتند و مثل کاربران امروزی نبود، دوستی و صمیمیت بین افراد یک گروه واقعا مثال زدنی بود. آن ها حتی هر جمعه قرار کوه یا ورزش را بین همگروهی ها می ذاشتند و اکانت های فیک هم آن چنان وجود نداشتند چراکه فیسبوک اکانت های جعلی را شناسایی و ریپورت می نماید.

در هر صورت فیسبوک گرچه بین ایرانیان کمتر استفاده می شود، ولی بازهم پرکاربرترین شبکه اجتماعی دنیا محسوب می شود و در بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی شبکه اول اجتماعی برای ارتباطات به حساب می آید.

وی چت

دقیقا با ورود گوشی های هوشمند به بازار ایران wechat اولین شبکه اجتماعی بود که خیلی سرصدا کرد و اکثر کاربران فیسبوکی را به سمت خود کشاند. ویژگی پیدا کردن افراد نزدیک به هم در وی چت باعث محبوبیت و تعداد عضویت بالای کاربران ایرانی شده بود. وی چت پس از آنکه فیلتر شد، به دلایلی رفع فیلتر شد. در صورتی که دیگر در بین کاربران ایرانی کاملا از یاد رفته است ولی این شبکه در سرتاسر جهان بیش از ۳۰۰ میلیون کاربر عضو و فعال دارد.

بیتالک

BeeTalk هم دیگر از صفحه گوشی های کاربران ایرانی پاک شده است، گرچه زمانی در ایران محبوبیت بالایی داشته ولی با فیلتر شدن و پیدایش دیگر شبکه های اجتماعی محبوبیت خود را در بین کاربران ایرانی از دست داد. ویژگی دوست یابی با GPS هم از عوامل مهم محبوبیت بیتالک در اوایل بود.

وایبر

وایبر علاوه بر اینکه یک پیام رسان متنی بود، امکان برقراری تماس را با دوستان فراهم می کرد. کاربران این شبکه اجتماعی در ۲۰۱۳ به ۲۰۰ میلیون نفر رسیدند. بیش از ۱۰ میلیون ایرانی هم عضو این شبکه اجتماعی هستند که هم اکنون به دلیل فیلتر بودنش فعالیتی ندارند. بنا به گزارش الکسا اینترنت، کاربران داخل ایران دارای بزرگترین درصد بازدید کنندگان از وایبر هستند و ایرانی‌ها بیش از ۱۷ درصد از کاربران این شبکه را تشکیل می‌دادند. شبکه رایگان وایبر با توجه به اشتهای سیری ناپذیر کاربران ایرانی به طنز، به وسیله‌ای برای رد و بدل کردن تازه‌ترین جوک‌ها درآمده‌ بود.

لاین

از محبوب ترین شبکه های اجتماعی در ایران می توان به لاین اشاره کرد که در سال های ۱۳۹۳ کاربران ایرانی بالایی داشت و سبک جالبی مانند فیسبوک را داشت. لاین در سال ۲۰۱۲ در ژاپن راه‌اندازی شد و در ظرف دو سال به بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی ژاپنی بدل شد. به طوری که در نوامبر ۲۰۱۳ تعداد کاربران آن در سطح جهانی به مرز ۳۰۰ میلیون نفر رسید که از این تعداد ۵۰ میلیون آن را ژاپنی‌ها تشکیل می‌دادند.

تانگو

در مارس ۲۰۱۳، بیش از ۱۳۰ میلیون کاربر در تانگو ثبت نام کردند و در میان برنامه‌های اندروید، تانگو رتبه چهاردهم را از نظر دریافت از سوی کاربران داشته است ولی در بین ایرانیان دیگر استفاده نمی شود. شاید حتی یک کاربر ایرانی هم در تانگو دیگر مشاهده نکنید.

واتس آپ

whatsapp را باید جزو بهترین شبکه های اجتماعی دنیا دانست. یک پیام رسان ساده که بیش از ۳۰۰ میلیون کاربر از سراسر جهان دارد و ایرانیان زیادی هنوز از این پیام رسان استفاده می نمایند. بارها صحبت از فیلتر این پیام رسان شده است ولی هنوز این شبکه برای ایرانیان فیلتر نشده و یکی از پرسرعت ترین شبکه های اجتماعی در ایران می باشد.

اینستاگرام

اینستاگرام را فعلا باید جزو پرکاربرترین شبکه های اجتماعی در ایران دانست، ایرانی ها در اینستاگرام فعالیت بالایی دارند و عکس ها، ویدیوهایی زیادی را از خود انتشار می دهند. نتایج تازه‌ترین پژوهش در بریتانیا نشان می‌دهند که اینستاگرام بیشترین تأثیر منفی بر سلامت جوانان را دارد.

تاریخ شروع اینستاگرام در ایران  به سال ۹۱ برمی گردد. اینستاگرام در ایران برخلاف سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، توییتر، یوتیوب و دیگر شبکه‌های محبوب دنیا به‌طور کامل فیلتر نیست ولی طرح فیلترینگ هوشمند اینترنت روی آن اجرا شده‌است. در روز ۱۰ دی ۱۳۹۶ این شبکه اجتماعی به همراه تلگرام و به‌دلیل رخدادهای مرتبط با تظاهرات ۱۳۹۶ ایران، و به دستور مقامات حکومت ایران از دسترس کاربران ایرانی خارج شد، و پس از چند روز دوباره رفع فیلتر شد.

این شبکه اجتماعی در حال حاضر در ایران فیلتر می باشد. و فعلا هم تصمیمی برای باز کردن آن گرفته نشده است. ولی با این وجود بازهم کاربران زیادی با استفاده از فیلترشکن ها در این شبکه اجتماعی  فعالیت بالایی دارند.

تلگرام

Telegram یک شبکه اجتماعی پیام رسان می باشد که بیشتر کاربران آن را ایرانی ها تشکیل داده اند. طبق آمارها بیش از ۸۰ درصد از کاربران ایرانی از تلگرام استفاده می‌کنند. و بیش از ۴۰ میلیون کاربر ایرانی در تلگرام فعالیت می نمایند. پروکسی های تلگرام مسیر دسترسی به این اپلیکیشن دوست داشتنی و فوق العاده را خیلی راحت تر کرده اند.

تلگرام تا پیش از فیلتر شدن در ایران، محبوب‌ترین پیام‌رسان ایرانی ها بود. به گونه‌ای که در سال ۱۳۹۶، ۶۳ درصد ایرانیان عضو آن بوده‌اند. تلگرام در اطلاع‌رسانی و بسیج اجتماعی برای کارهای امدادی از جمله در زمین‌لرزه ۱۳۹۶ ازگله و پایین آوردن نرخ دلار در اوج تحریم ها تأثیرگذار بوده‌است.

شبکه های اجتماعی در ایران جزو محبوب ترین پلتفرم ها و برنامه ها برای اکثریت جامعه امروزی ما هستند . اما مشکلاتی در استفاده از آن ها وجود دارد که امیدواریم در آینده حل شوند. انتشار محتوای پوچ ، شایعه پراکنی ، ترویج کارهای منفی و محتوای ناامیدکننده و البته استرس ، اضطراب و … از جمله معایت این شبکه های اجتماعی می باشند. در صورتی که دوست دارید  ۱۴ واقعیت شگفت انگیز درباره تاریخچه اینترنت را بدانید، مقاله بعدی را دنبال کنید.