آموزش برنامه نویسی مبتدی به صورت گام به گام + معرفی منابع برنامه نویسی
در دنیای امروز که استفاده از ابزارهای تکنولوژیک گسترش زیادی پیدا کرده است یادگیری کد نویسی اهمیت بسیاری دارد؛ اما ممکن است که یادگیری این مهارت پرکاربرد برای کسانی که تازه می‌خواهند برنامه نویسی را یاد بگیرند و در زمینه برنامه نویسی مبتدی هستند تا حدودی سخت به نظر برسد. یکی از راه‌هایی که بسیاری از مردم به وسیله آن شروع به یادگیری برنامه نویسی می‌کنند این است که ابتدا یک زبان برنامه‌نویسی محبوب مانند پایتون، جاوا اسکریپت و… را انتخاب کرده و سپس بدون هیچ هدف و برنامه ریزی مشخصی شروع به یادگیری آن می‌کنند. در این مقاله قصد داریم با بررسی مواردی که برای یادگیری برنامه نویسی باید بدانیم به شما کمک کنیم تا بتوانید در مدت زمان معقولی به یک برنامه نویس حرفه‌ای تبدیل شوید.
از آنجایی که یادگیری برنامه نویسی به عنوان یک مهارت بدون استفاده از منابع آموزشی معتبر و تمرین و تکرار تقریباً غیر ممکن است پیشنهاد می‌کنم برای شروع یادگیری برنامه نویسی از مجموعه آموزش برنامه‌نویسی فرادرس که در قالب بیش از ۵۳۲ ساعت فیلم آموزشی تهیه شده است استفاده کنید. برای دریافت این مجموعه آموزشی میتوانید به لینک زیر مراجعه کنید:
پیش نیاز یادگیری برنامه نویسی مبتدی
همان‌طور که میدانید وظیفه یک برنامه نویس این است که دستورات را در قالب کدهایی که توسط زبان برنامه نویسی مورد نظر قابل فهم باشد بنویسید و سپس اجزای کامپیوتر از جمله CPU وظیفه پردازش کدهای نوشته شده و اجرای آن را بر عهده دارند. نکته‌ای که در اینجا وجود دارد این است که CPU کامپیوتر چگونه متوجه دستوراتی که برنامه نویسی نوشته است می‌شود؟
برای پاسخ به این سؤال باید بگوییم زبان‌های برنامه نویسی به دو نوع کامپایلری و تفسیری تقسیم می‌شوند. در زبان‌هایی که از روش کامپایل استفاده می‌کنند ابتدا برنامه نویس تمام دستورات و کدهای مدنظر را می‌نویسد و سپس در هنگام اجرای برنامه کدهای نوشته شده به یک‌باره به رشته‌ای متوالی و طولانی از صفر و یک‌ها تبدیل می‌شوند که هرکدام از این صفر و یک‌ها با توجه به جایگاهی که در آن قرار می‌گیرند یک مفهوم را به CPU منتقل می‌کنند. در روش تفسیری نیز همین اتفاق میفتد با این تفاوت که کدهای نوشته شده توسط برنامه نویس به صورت خط به خط اجرا می‌شوند و نیازی به اجرای یک‌باره برنامه نوشته شده نیست. اگر با مفاهیم برنامه نویسی مبتدی آشنایی ندارید پیشنهاد می‌کنم برای یادگیری اصول برنامه نویسی آموزش رایگان اصول و مبانی برنامه نویسی فرادرس را مشاهده کنید:
به طور خلاصه زبان برنامه‌نویسی ابزاری برای پر کردن شکاف بین نحوه درک مغز انسان از جهان و روشی که مغزهای کامپیوتری (CPU) دنیا را درک می‌کنند، فراهم می‌کنند. در نهایت، کدی که می‌نویسیم باید به دستورالعمل‌های باینری (رشته ای از صفر و یک ها) ترجمه شود که CPU آن را درک می‌کند.
خط فرمان چیست
خط فرمان یکی از مهم‌ترین ابزارهایی است که هر برنامه نویس مبتدی و حرفه‌ای باید با آن آشنا باشد. در واقع خط فرمان به ما این امکان را می‌دهد که بسیاری از کارهای مشابهی را که در هنگام کار با سیستم عاملی مانند ویندوز و… انجام دهیم به وسیله نوشتن دستورات از پیش مشخص شده انجام دهیم. به عنوان مثال اگر از ماوس و کیبورد برای مرور پوشه‌ها، فهرست کردن محتویات یک پوشه، ایجاد پوشه‌های جدید، کپی و انتقال فایل‌ها، حذف فایل‌ها، اجرای برنامه‌ها و موارد دیگر استفاده می‌کنید میتوانید تمام این کارها و کارهای پیشرفته‌تری را با استفاده از خط فرمان سیستم عامل انجام دهید.
نحوه استفاده از خط فرمان
اگر از ویندوز استفاده می‌کنید، با جستجوی عبارت “cmd” در استارت ویندوز برنامه CMD را باز کنید. اگر از یک سیستم عامل بدون رابط کاربری گرافیکی (GPU) مانند لینوکس یا یونیکس استفاده می‌کنید، باید هنگام راه اندازی رایانه به طور پیش فرض در خط فرمان باشید. اگر لینوکس یا یونیکس شما دارای رابط کاربری گرافیکی است، باید ترمینال را به صورت دستی باز کنید. به طور کلی زمانی که خط فرمان را اجرا می‌کنید به صورت پیش فرض به دایرکتوری اصلی سیستم عامل دسترسی دارید و اگر بخواهید به پوشه دیگری بروید باید آدرس پوشه مورد نظر را با استفاده از دستورات مشخص شده وارد کنید.
همان‌طور که متوجه شدید در زمان اجرای خط فرمان سیستم عامل به دایرکتوری اصلی سیستم عامل دسترسی دارید و میتوانید کارهای مختلفی مانند ایجاد و حذف فایل، تغییر نام فایل‌های موجود، جابه‌جایی فایل‌ها و… را در این دایرکتوری انجام دهید. برای مثال میتوانید از دستور ls برای فهرست کردن محتویات دایرکتوری فعلی استفاده کنید. دستور ls مخفف “List” است. ls را تایپ کنید و <ENTER> را فشار دهید. محتویات (فایل‌ها و زیر پوشه‌ها) که در فهرست فعلی قرار دارند روی صفحه چاپ می‌شوند. دستور قبلی را مانند ls -al دوباره اجرا کنید و <ENTER> را فشار دهید. اکنون جزئیات بیشتری در مورد محتویات دایرکتوری، از جمله اندازه فایل، تاریخ اصلاح و مجوزهای فایل دریافت خواهیم کرد.
ایجاد دایرکتوری در خط فرمان
برای ایجاد یک دایرکتوری جدید، می توانید از دستور mkdir که مخفف “Make Directory” است استفاده کنید. از آنجایی که هر دایرکتوری باید دارای یک نام مشخص باشد لازم است بعد از نوشتن دستور mkdir نام دایرکتوری جدید را نیز وارد کنید:
mkdir testdir
بعد از نوشتن کد بالا <ENTER> را فشار دهید تا دایرکتوری جدید ایجاد شود. همچنین برای ایجاد چندین دایرکتوری تو در تو به طور همزمان، از -p برای ایجاد یک زنجیره کامل از دایرکتوری ها مانند کد زیر استفاده کنید:
mkdir -p directory1/directory2/directory3
به جرئت می‌توان گفت مهم‌ترین ویژگی که خط فرمان سیستم عامل در اختیار برنامه نویسان قرار می‌دهد این است که بتوانند بین دایرکتوری‌های مختلف جا به جا شوند. با توجه به این موضوع اگر نتوانیم به دایرکتوری‌های مختلفی که ساخته شده وارد شویم استفاده کردن از خط فرمان سیستم عامل چندان مفید نخواهد بود؛ بنابراین در ادامه مقاله آموزش برنامه نویسی مبتدی می‌خواهیم بیاموزیم که چگونه در دایرکتوری‌های مختلف سیستم عامل وارد شویم و کارهایی مورد نظر را در آنها انجام دهیم.
تغییر دایرکتوری در خط فرمان
برای تغییر دایرکتوری در خط فرمان اهمیتی ندارد که در کدام دایرکتوری باشید زیرا میتوانید با استفاده از دستور cd که مخفف “Change Directory” است به دایرکتوری دیگری وارد شوید.
برای اینکار ابتدا دستور زیر را تایپ کنید و <ENTER> را فشار دهید.
cd testdir
سپس pwd را تایپ کرده و <ENTER> را فشار دهید. توجه داشته باشید که اکنون خروجی نشان می دهد که ما در دایرکتوری “testdir” مشخص شده در دستور cd هستیم. به همین راحتی توانستید دایرکتوری فعال را تغییر دهید.
از آنجایی که دستورات زیادی برای کار با خط فرمان سیستم عامل وجود دارد نمیتوان تمامی این دستورات را در قالب یک مقاله بیان کرد؛ بنابراین اگر تمایل دارید تا با دستورات خط فرمان ویندوز بیشتر آشنا شوید پیشنهاد میکنیم آموزش کاربردی خط فرمان ویندوز CMD فرادرس را دریافت کنید.
معرفی ویرایشگر کد Vim
تا به اینجای مقاله آموزش برنامه نویسی مبتدی با اصول اولیه و دستورات خط فرمان آشنا شدیم و چند نمونه از نحوه کار با فایل‌ها بدون ماوس را دیدیم. اگرچه اکنون می دانیم که چگونه فایل‌ها را در خط فرمان تغییر دهیم و کارهای مختلفی را با دایرکتوری‌ها انجام دهیم اما اگر بخواهید از یک برنامه نویس مبتدی به یک برنامه نویس حرفه‌ای تبدیل شوید باید بتوانید فایل‌های موجود در دایرکتوری‌ها را ویرایش کنید. از آنجایی که این فایل‌ها مجموعه‌ای از کدهای برنامه نویسی هستند استفاده کردن از یک نرم افزار ویرایشگر متن می‌تواند کمک زیادی به شما کند. احتمالاً با شنیدن نام نرم افزار ویرایشگر متن به یاد نرم افزارهایی همچون Microsoft Word افتاده‌اید؛ اما منظور ما در واقع نرم افزاری است که بتوانید با کمک آن کدهای نوشته شده در فایل‌ها را ویرایش کنید و امکان انجام این کار با نرم افزاری مانند word وجود ندارد.
برای ویرایش کدهای یک برنامه باید از نرم افزارهایی با عنوان ویرایشگر کد استفاده کنید که خوشبختانه انواع بسیاری از این نرم افزارها در سطح اینترنت وجود دارد که میتوانید به صورت رایگان آنها را دریافت کنید. Vim یکی از قدیمی‌ترین ویرایشگرهای کد به صورت حرفه‌ای می‌باشد. Vim مخفف “VI iMproved” است زیرا جانشین ابزاری به نام Vi است. همان‌طور که گفته شد، Vim یک ویرایشگر کد است که برای اجرای مستقیم در ترمینال ساخته شده است، بنابراین نیازی به باز کردن پنجره جداگانه برای کار یا استفاده از ماوس نداریم.
Vim مجموعه‌ای از دستورات و حالت‌ها دارد که به ما امکان می‌دهد به راحتی کدها را تنها با استفاده از صفحه کلید ایجاد و ویرایش کنیم. همچنین مزیت دیگر این نرم افزار ویرایشگر کد این است که یادگیری آن بسیار آسان است و به سرعت میتوانید به آن مسلط شوید. برای یادگیری کار با این ویرایشگر کد پیشنهاد میکنیم آموزش ویرایشگر متن VIM در لینوکس فرادرس را مشاهده و دریافت کنید.
معرفی زبان برنامه نویسی جاوااسکریپت
جاوا اسکریپت یک زبان برنامه نویسی است که به طور خاص برای ساخت وب سایت‌ها و ایجاد برنامه‌هایی بر بستر اینترنت ایجاد شده است. همان‌طور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، بیشتر زبان‌های برنامه نویسی یا کامپایل یا تفسیر می‌شوند؛ با توجه به این موضوع زبان برنامه نویسی در گروه زبان‌های مفسری قرار می‌گیرد و کدهای نوشته شده توسط برنامه نویس به صورت خط به خط در آن اجرا می‌شوند. مزیت زبان‌های مفسری نسبت به زبان کامپایلری این است که در صورت وجود خطا و اشکال در کد میتوانید برنامه نوشته شده را اجرا کنید و سپس در صورت بروز خطا مستقیم به سراغ همان خطی بروید که به علت وجود خطا اجرای برنامه در آن مرحله متوقف شده است. این زبان برنامه نویسی به ما امکان می‌دهد تا به وسیله دستورات مشخص شده در این زبان کدی بنویسیم که مجموعه‌ای از اقدامات در صفحات وبسایت اجرا شود و این‌گونه وبسایت ها را به شکل تعاملی و پویاتر طراحی کنیم. برای یادگیری زبان جاوا اسکریپت میتوانید به مجموعه آموزش جاوا اسکریپت فرادرس مراجعه کنید.
معرفی زبان برنامه نویس پایتون
زبان برنامه نویسی پایتون یکی دیگر از زبان‌هایی است که به عنوان یک برنامه نویس مبتدی میتوانید یادگیری آن را شروع کنید. این زبان که یک زبان چند منظور و شی گرا است به شکلی طراحی شده است که دستورات آن نزدیک‌ترین حالت را به زبان انگلیسی دارند و میتوانید به راحتی استفاده کردن از آن را یاد بگیرید. زبان پایتون در سال ۱۹۹۱ توسط آقای Guido van Rossum طراحی و تولید شد و امروزه نقش مهمی در پروژه‌های بزرگ برنامه نویسی از طراحی اپلیکیشن و وبسایت تا هوش مصنوعی و استخراج داده و… دارد. در صورتی که هیچ ذهنیتی در مورد کارایی یک زبان برنامه نویسی ندارید و تا کنون از هیچ زبان برنامه نویسی استفاده نکرده‌اید بدون شک زبان برنامه نویس پایتون می‌تواند بهترین گزینه برای شما باشد. اگر تمایل به یادگیری این زبان برنامه نویسی پرکاربرد دارید پیشنهاد ما مشاهده مجموعه آموزش پایتون فرادرس است.
کلام آخر در مورد برنامه نویسی مبتدی
در این مقاله ما به طور خلاصه در مورد مواردی صحبت کردیم که میتوانید در ابتدای مسیر یادگیری برنامه نویسی به عنوان یک برنامه نویسی مبتدی آنها را یاد بگیری و به مرور به یک برنامه نویس حرفه‌ای تبدیل شوید. امیدواریم از این مقاله نهایت استفاده را برده باشید. در پایان هر گونه سؤال و نظری داشتید میتوانید در بخش نظرات بپرسید.
دیدگاه ها