آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات جاوا اسکریپت

این فصل اختصاص به آشنایی و بررسی مفاهیم و اصطلاحات رایج موجود با جاوا اسکریپت دارد. در این فصل ابتدا به انواع زبان هاي برنامه نویسی تحت وب خواهیم پرداخت و سپس تفاوت هاي اصلی زبان هاي جاوا اسکریپت و جاوا را شرح خواهیم داد. در ادامه نیز به هسته هاي تشکیل دهنده جاوا اسکریپت پرداخته و با کاربردهاي هر یک از آن ها آشنا خواهیم شد. با ما همراه باشید با آشنایی با مقاله فصل اول آموزش و آشنایی با جاوا اسکریپت …

انواع زبان های برنامه نویسی تحت وب

همانطور که می دانید کامپیوتر هاي موجود در شبکه اینترنت را به دو دسته اصلی تقسیم می کنند. کامپیوتر هاي کاربر و کامپیوتر هاي سرور .

زبان هاي برنامه نویسی تحت وب نیز به دو دسته تحت کاربر  و تحت سرور ۴تقسیم بندي می شوند.

زبان هاي تحت کاربر زبان هایی هستند که بوسیله مرورگر و فقط بر روي کامپیوترهاي مشتري اجرا می شوند. در واقع براي اجراي این گونه زبان ها به سرورها نیازي نیست. زبان هایی همچون JAVASCRIPT و CSS ،HTML از این دست  هستند. از این زبان ها معمولا به تنهایی براي ایجاد سایت هاي با محتواي ثابت که اصطلاحا به آن ها سایت هاي ایستا می گویند استفاده می شود.

در مقابل این زبان ها ، زبان های تحت سرور وجود دارند که براي اجرا نیاز به سرور ها داشته و می بایست براي اجرا حتما بر روي سرور ها قرار بگیرند. اینگونه زبان ها امکان برقراري ارتباط با پایگاه داده را دارند. زبان هایی همچون ASP ،PHP و JSP از این دست هستند. از این زبان ها براي ایجاد سایت هاي با محتواي پویا که اصطلاحا به آن ها سایت هاي پویا گفته می شود استفاده می شود.

زبان JavaScript یکی از زبان های مهم برنامه نویسی وب و تحت کاربرمی باشد. این زبان اولین بار در سال ١٩٩۵ ارائه شد و وظیفه آن تنها ارزش سنجی عناصر فرم بود. در ادامه آشنایی بیشتر با جاوا اسکریپت خواهیم داشت.

تفاوت های جاوا اسکریپت و جاوا

این سوال که تفاوت زبان هاي جاوا اسکریپت و جاوا چیست همواره یکی از دغدغه هاي بسیاري از توسعه دهندگان تازه کار وب به شمار می رود. جالب است بدانید صرفنظر از تشابه اسمی این دو زبان و تشابه نحو و دستورات آن ها با زبان C++ تفاوت هاي بسیاري بین آن ها وجود دارد که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم:

۱.جاوا یک زیان برنامه نویسی کاملا شی گرا است که اولین بار توسط شرکت Sun MicroSystem به منظور خلق برنامه هاي کاربردي مستقل و قابل اجرا بر روي انواع سیستم هاي عامل ارائه شد. در حالی که جاوا اسکریپت به عنوان یک زبان شبه شی گرا که اولین بار توسط شرکت NetScape ارائه شد، تنها یک فایل متنی ساده است که نمی توان از آن براي ایجاد برنامه هاي کاملا مستقل استفاده کرد و براي اجرا می بایست در داخل صفحات HTML قرار گرفته و توسط مرورگرها تفسیر و اجرا شوند. در واقع کاربرد اصلی جاوا اسکریپت در صفحات وب بوده و از آن تنها به منظور افزودن قابلیت هاي تعاملی به صفحات وب استفاده می شود. البته نباید از ذکر این نکته نیز گذشت که در سال هاي اخیر امکان کاربرد برنامه هاي جاوا نیز در قالب Applet ها و صفحات JSP در وب فراهم شده است.

۲ . جاوا یک زبان کامپایلی است در حالی که جاوا اسکریپت همان طور که از اسمش پیداست یک زبان اسکریپتی(مفسري) است. زبان هاي کامپایلی به زبان هایی گفته می شود که قبل از اجرا می بایست کامپایل شوند. زبان هاي اسکریپتی نیز به زبان هایی گفته می شود که مرحله کامپایل و اجرا آن ها جدا نبوده و در واقع کامپایل آن ها در زمان اجرا انجام می شود. وظیفه تفسیر برنامه هاي جاوا اسکریپت بر عهده مرورگر است. به برنامه هایی که به زبان هاي اسکریپتی نوشته می شوند اسکریپت می گویند.

۳. از تفاوت های مهم دیگر این دو زبان می توان به سبک تعریف متغیر ها در آن ها اشاره کرد. زبان هاي برنامه نویسی از لحاظ تعریف متغیر ها به دو دسته زبان هاي Loosely Type و Strongly Type تقسیم می شوند.

در زبان هاي با نوع قوي می بایست ابتدا نوع متغیرها را تعیین و سپس در برنامه از آن استفاده نمود. نوع این گونه متغیر ها را نمی توان در طول اجرا برنامه تغییر داد و در صورتی که این متغیرها با عملگرهاي مناسب خود به کار نروند نتایج نادرست به دست می آیند و یا خطایی به وقوع می پیوندد. زبان هاي java و C++ از این دست زبان ها هستند.

۴. در مقابل در زبان هاي با نوع ضعیف نیازي به تعریف متغیرها و تعیین نوع داده آن ها نمی باشد. در این زبان ها تعیین نوع هاي داده به طور خودکار و بر حسب نیاز توسط خود زبان انجام می گیرد و بنابراین در طی فرآیند پردازش داده ها

می توان در هر مرحله به راحتی نوع داده ها را بررسی و تغییر داد. زبان هایی همچون javascript و PHP از این دست هستند.

۵ . یادگیري جاوا اسکریپت بسیار ساده تر از جاوا است. این به این خاطر است که همه آنچه شما به عنوان یک توسعه دهند وب براي یادگیري جاوا اسکریپت نیاز دارید درکی عمیق از HTML است . با این حال چنانچه درك درستی از جاوا اسکریپت داشته باشید یادگیري جاوا نیز برایتان سهل و دلپذیر خواهد شد!

اجزا تشکیل دهنده جاوا اسکریپت

DOM   مدل شی گرای سند

DOM یکی از API ها (رابط برنامه نویسی) براي زبان هاي XML و HTML به شمار می رود.

DOM تمام عناصر موجود در یک صفحه وب را به صورت درختی از گره ها نمایش می دهد و امکان کنترل آن ها براي توسعه دهندگان وب را فراهم می آورد. با استفاده از DOM می توان گره ها را به راحتی حذف، اضافه، جابجا و یا جایگزین کرد.

BOM   مدل شی گرای مرورگر

یکی دیگر از API هاي ساخته شده براي HTML که به عنوان یکی از ویژگی هاي منحصر به فرد مرورگرهاي IE و Netscape نیز شناخته می شود.

از BOM براي دسترسی و دستکاري ویژگی هاي پنجره یک مرورگر می توان استفاده کرد.

توسعه دهندگان وب با استفاده از BOM می تواند کارهایی همچون جابجایی پنجره ها و تغییر متن موجود در نوار وضعیت مرورگر و دیگر کارهایی که ارتباط مستقیمی با محتواي تشکیل دهنده صفحه (سند) ندارند انجام دهند.

معمولآ BOM با پنجره ها و فریم ها سر و کار داشته و می توان از طریق آن کارهاي زیر را انجام داد :

• باز کردن پنجره هاي popup
• توانایی بازکردن پنجره هاي جدید و تغییر اندازه و جابجایی و یا بستن آن ها.
• بدست آوردن اطلاعاتی از مرورگر و سیستم عامل کاربران همچون نوع، نسخه و…
• بدست آوردن اطلاعاتی در مورد سند و موقعیت صفحه اي که در مرورگر باز شده است.
• بدست آوردن اطلاعاتی در مورد وضوح ۵ صفحه نمایش کاربر.
• پشتیبانی از cookie ها

به دلیل عدم وجود استانداردي واحد برای BOM هر مرورگر ممکن است به صورتی متفاوت از آن پشتیبانی کند. مانند اشیا window و navigator که هر مرورگر متدها و خواص منحصر به فردي براي آن ها تعریف کرده است.

ویژگی های بنیادی جاوا اسکریپت

اینک به چند مفهوم اصلی در زبان javascript می پردازیم :

جاوا اسکریپت حساس به حروف است : یعنی همه چیز مانند نام متغیر ها ، نام توابع ، عملگر ها و هر چیز دیگري نسبت به حروف کوچک و بزرگ حساس است. به عنوان مثال متغیري با نام Test با متغیري با نام test متفاوت است.

متغیرها بدون نوع هستند: برخلاف زبان هایی همچون C و java متغیرها نوع خاصی نمی گیرند. در عوض هر متغیر می تواند با کلمه کلیدي var تعریف شده و مقداري را به عنوان مقدار اولیه بپذیرد. در واقع متغیرها “مقدار گرا” هستند. یعنی در هنگامی که تعریف (مقداردهی) می شوند نوعشان نیز مشخص می گردد. این ویژگی امکان تغییر نوع داده ذخیره شده در یک متغیر در هر نقطه اي از برنامه را فراهم می کند.

قرار دادن (;) در انتهاي هر دستور اختیاري است: دستورات در جاوا اسکریپت می توانند به ; ختم شوند یا نشوند. در صورت چشم پوشی از ; ، جاوا اسکریپت انتهاي هر خط را به عنوان پایان دستور در نظر خواهد گرفت. با این حال روش صحیح ، استفاده از ; در انتهاي دستورات است. چون بعضی از مرورگرها از روش اول پشتیبانی نمی کند و ممکن است در اجراي کدها دچار مشکل شوند.

درج توضیحات در جاوا اسکریپت: براي درج توضیحات در میان کدها می توان از روش هاي زبان هاي برنامه نویسی همچون C++ و C استفاده نمود یعنی از // براي توضیحات یک خطی یا /* */ براي توضیحات چند خطی :

//this is a single-line comment

/* this is a multiline

comment */

فصل اول آموزش و آشنایی با جاوا اسکریپت به پایان رسید ، امیدوارم این مقاله برایتان مفید واقع شده باشد.